The Convert

My rating says it all: this was a great read. But, to be honest, I'm not such a great fan of historical novels: most authors try to force the historical data into a straitjacket and fill the voids with fictional guesswork, to the extent that the whole does not convince at all. This book by the Flemish author Stefan Hertmans (° 1951) is a different story (perhaps you even can't call it a real historical novel): apparently, Hertmans only had one historical document available, a Hebrew text from the end of the 11th century, that speaks about a Jewish woman of Christian Norman descent who needs protection on a risky journey to the east. The woman – Vigdis-Hamoutal-Sarah in her different, consecutive names - came into Hertmans' field of view when an American historian situated her abode in Monieux, the Vauclusian village (South of France) where the writer has a second house.<br /><br />Because of the scarce data, Hertmans has been able to deal with the historical material freely and so he could produce a really fascinating, albeit very tragic, story. We follow young Vigdis from her birth in Rouen, her conversion to Judaism, over her long stay in Monieux, her flight to what was then Cairo and back, and all the dramatic events that happened to her in between. Hertmans thematically connects a youthful love story with the issues of religious fanaticism (the crusades) and anti-semitism, and he poignantly portrays the fragile position of women in pre-modern times. Through it all there's also a clear link with the refugee-issue in recent years.<br /><br />From a compositional point of view, he breaks his historical story nicely with his personal search for traces of Vigdis; he literally retraces her perilous journeys through Europe and the Middle East (in much more comfortable circumstances). I think the best thing about this book are Hertmans' frantic attempts to get into direct contact with the past reality, and especially with the character of Vigdis, through the ingenious use of imagination. That is the meta-literary layer of this novel. To his frustration Hertmans has to conclude the everlasting distance his main character keeps, realizing that every individual ultimately remains intangible. In the end this is what most appealed to me in this novel: the rather stoic way in which Hertmans observes the tragedy of the poor Vigdis and of the drama of life in general. This is so nicely done that I forgive him the few anachronisms that have crept into this book.<br /><br />Finally, also stylistically, this book really resonated: Hertmans is known for his very intellectualistic and rather difficult poetry and prose, but here he succeeds in maintaining a very subdued tone, and at the same time using a visual and poetic language. This all results in a beautiful and really moving story. In my opinion, "the Convert" is a more successful book than his so acclaimed <a href="https://goodreads.com/book/show/30078108.War_and_Turpentine" title="War and Turpentine by Stefan Hertmans" rel="noopener">War and Turpentine</a>. (3.5 stars)

This is a historical novel not in the sense that it follows the lives of famous people, like <a href="https://goodreads.com/search/search?q=Hilary%20Mantel" title="Hilary Mantel" rel="noopener">Hilary Mantel</a>’s Thomas Cromwell novels, but simply in its medieval setting. There are a few historical persons—Raymond of Poitiers, Pope Urban II etc—but they appear only briefly in cameos. One wonders, though, since in an opening note Hertmans boasts about his deep research, to what extent Norman Cohn’s <a href="https://goodreads.com/search/search?q=The%20Pursuit%20of%20the%20Millenium" title="The Pursuit of the Millenium" rel="noopener">The Pursuit of the Millenium</a> was a consulted source? Certainly the story of Pope Urban II’s declaration of holy war in the fields near Clermont, France, is found in Cohn, but the author may have gotten it elsewhere. Some background also seems pulled from <a href="https://goodreads.com/search/search?q=Steven%20Runciman" title="Steven Runciman" rel="noopener">Steven Runciman</a>’s trilogy on the crusades.<br /><br />The story begins in 1091. It’s the story of a young highborn noble (Catholic) woman living in Rouen who seduces a local Jewish boy outside his yeshiva. Then they must flee. Because in those days young women of rank were merely objects to be traded for power and prestige. The sex is wonderful, and sex in literature is usually poor. But here it’s ecstatic and wild and naïve and crazy. They are pursued by knights. If caught, the new husband will be hung by the neck until dead, and the young woman hauled off to a convent, if they aren’t both burned at the stake. It’s a wonderful time In the development of our civilization. <br /><br />This narrative of the young lovers’ flight alternates with a present day storyline about the author tracing their long lost trail through France, which is difficult to do, but the jaunt fills him with superfluous imagery. For instance, he talks about many rivers the lovers would’ve had to cross, or the marshes, no longer extant, or the forests etc. I don’t think the present day sequences grip. It seems a Sebaldian attempt to live in the interstices of the story. I’m not sure why I should care about this guy, supposedly the author. He just seems intrusive. I enjoyed his previous book <a href="https://goodreads.com/search/search?q=War%20and%20Turpentine" title="War and Turpentine" rel="noopener">War and Turpentine</a> from page 1. This narrative by contrast seems very thin. It speculates a lot on how things <i>may</i> have been. <br /><br />Not until p. 140 does the story start to grip. After Pope Urban II’s call for a holy war, an army of crusaders on their way to retake Jerusalem marches into Monieux and slays the Jewish population. The convert’s Jewish husband David is slain. Two of her children are kidnapped. The synagogue is destroyed. Monieux is stripped bare by the passing Crusaders and its residents must endure a savage winter. In the spring Humental, our convert, decides to go to the holy land, too, in search of her children. She goes with her infant son whose needs seem understated. I stopped reading on p. 171—a slog.

Net als in het met lofzangen overladen <i>Oorlog en Terpentijn</i> weeft Stefan Hertmans ook hier in intrigerend web van feiten en fictie. Zoals zo vele oudere landgenoten heeft hij een optrekje in het zonnige zuiden van la douce France en zoals in zo vele Zuid-Franse dorpjes is er ook in het dorpje van Hertmans een mysterieuze legende. Meer heeft de schrijver niet nodig om zijn fantasie op hol te doen slaan.<br /><br /><i>De bekeerlinge</i> is een boek waar lang aan gewerkt is. Hertmans heeft gepoogd om de bij voorbaat onmogelijke reconstructie van het verhaal van Hamoutal zo veel mogelijk te stofferen. Hij reist zijn uiterst fascinerende hoofdpersonage achterna op zoek naar een stof of steentje dat misschien ook door Hamoutal is betast. Of hij daarin slaagt, blijft onduidelijk, want het historisch bewijsmateriaal waar <i>De bekeerlinge</i> is op gebaseerd is flinterdun. De roman is de vrucht van zijn fantasie. Maar niets is onmogelijk, dus wie weet.<br /><br />Net als in <i>Oorlog en Terpentijn</i> grasduinen de zinnen van Hertmans in een al dan niet verzonnen geschiedenis. De literaire zwerftocht steekt vol verwijzingen en observaties. <br /><br />Een schrijver als erg aanwezige verteller, ronddwalend in land en tijd, dat doet aan Sebald denken. Maar terwijl die zich doorgaans laat leiden door toeval en zwerflust, gaat Hertmans bewust op zoek naar de reconstructie van zijn verhaal. Hierdoor hinkt hij op twee benen en dreigen zowel de lezers die gewoon een goed verhaal willen, als de lezers die vooral in de geschiedenis geïnteresseerd zijn, op hun honger te blijven zitten. <br /><br />De tegenwoordigheid van de auteur kruidt het verhaal met interessante observaties vanuit het hier en nu, maar dit creëert ook afstand, waardoor we, hoe schrijnend het verhaal ook is, nooit echt helemaal met Hamoutal meeleven.<br /><br />Ook de soms erg bombastische, op hol geslagen schrijfstijl van Hertmans komt het leesplezier niet altijd ten goede. Door een opeenstapeling van beelden en gelaagdheid oogt het boek soms wat ‘overwritten’. <i>De bekeerlinge</i> is zeker geen slecht boek, maar net als bij <i>Oorlog en Terpentijn</i> blijf ik een beetje met een dubbel gevoel zitten. Dat echt Grote Boek van Hertmans, dat moet nog altijd geschreven worden.<br />

R e s p e c t heb ik voor Stefan Hertmans. Hoe hij erin slaagt, vertrekkende van een anekdote die hij opvangt in zijn verblijf in de Provence, zo’n magistrale roman te schrijven. Wat is er gebeurd met de blonde adellijke katholieke dochter die alles opgeeft voor haar liefde voor een Joodse jongen? Tragisch historisch verhaal dat nog persoonlijker wordt doordat Hertmans dezelfde tocht onderneemt en zijn impressies noteert. Tegelijk houdt hij de maatschappij een spiegel voor, zonder opgeheven vingertje, en net dat maakt voor mij de roman zo sterk. Rond 1100 waren er de Kruistochten, de jihad ter bevrijding van Jeruzalem, met massa’s slachtoffers en vluchtelingen. Nu is er de jihad van IS, gecombineerd met de oorlog in Syrië, alweer met massa’s doden en vluchtelingen. Dat iedereen die vlucht daar een gegronde reden voor heeft, wordt door dit verhaal overduidelijk. De geschiedenis als leermeester.

As a historian of the medieval world who escapes into contemporary novels after work, I was really looking forward to this, but this is an unwieldy hybrid narrative that doesn't quite work as either historical fiction or metafiction. Hertmans doesn't succeed in capturing the intellectual and psychological life-world of his medieval protagonist, and he stretches a thin layer of research over a highly empathetic portrait of a Christian convert to Judaism, whose inner life strikes me as anachronistically modern. <br /><br />First, this is a vivid fictionalized biography of an eleventh-century woman, based on two manuscript fragments from the Cairo Genizah-- a synagogue closet designed for the disposal of any paper upon which the name of God was written, creating an incredibly huge stash of documents for social history. Hertmans spins out the short and tragic life of a young Norman Christian noblewoman's doomed and impulsive marriage to the son of a rabbi, and their/her desperate flight from Rouen to Narbonne to Cairo, and ultimately back across the Mediterranean to Spain, in search of her scattered children and a place of relative safety. Second, Hertmans describes his own parallel travelogue, retracing her steps in an attempt to banish the distance of eight centuries between them, but these chapters feel like he's straining to replicate one of W.G. Sebald's psychogeographies, but with gushing empathy and sentimentality rather than intellectual rigor or subtlety: self-indulgence more than self-awareness. <br /><br />Hertmans really does convey the horrific, casual brutality of sectarian conflict during the early Crusades and the reconquest of Spain, which spun off vicious pogroms against Jewish and Muslim communities. And there's some really gorgeously evocative writing about the past and present landscape of a remote village in Provence, and the cityscapes of medieval Cairo in here, but these were incidental pleasures.

Bij Stefaan Hertmans hink ik altijd op twee gedachten. Inhoudelijk een fantastisch boek. Terecht een klassieker in wording.<br />Maar vormelijk is het er altijd een beetje over. Hertmans geeft mij altijd de indruk dat hij wil uitpakken met zijn kennis van de Nederlandse taal en daarom in zijn woordenboek (van het geheugen of van papier) de meest merkwaardige woorden opduikelt. Het leidt me soms wat af, omdat het neigt naar uitpakken met ... En dat leidt soms een beetje tot verkrampt schrijven<br />En dan toch deze storende fout: de auteur kent duidelijk het verschil niet tussen een legende en een sage. Hij heeft het hier meermaals over een legende. Maar in het Nederlandse taalgebied (in tegenstelling tot het Engelse legend) is een legende een verhaal over en uit de christelijke wereld die verbonden is met heiligen. Hier moest hij duidelijk sage (een verhaal over "gewone" mensen) gebruiken.<br />Toch kijk ik al uit naar zijn volgende werk.

Heerlijk boek !!! Normaal is dit niet het soort literatuur waar ik van hou maar dit is zo mooi geschreven je waant je in de tijd zelf. Je kan de geuren klanken en zo meer bijna zelf meemaken. Het geeft je ook de drang om de tocht zelf te gaan maken en de streek zelf te gaan bezoeken. Op het einde van het boek zou ik zelf graag in het bergdorp willen gaan wonen. Gewoon fantastisch geschreven.

Raar hoe je door interviews en recensies een heel ander idee hebt over hoe een boek zal zijn. Ook nu weer. Maar misschien lees ik de verkeerde of onthou ik niet de juiste dingen, dat kan ook natuurlijk ;-) <br />Ik had in ieder geval geen "reisverhaal" verwacht (wat had ik zin om de landkaart van Frankrijk erbij te nemen). En alle historische verwijzingen en uitleg over de Joodse geschiedenis en cultuur en de kruistochten had ik niet verwacht, maar ze waren meer dan welkom. <br />Ik leefde mee met Hamoutal en David, hoopte op het beste. Ik begreep de nieuwsgierigheid van de schrijver en bewonderde zijn doorzettingsvermogen om de waarheid te achterhalen, bijna 1000 jaar later. <br />Graag gelezen en zeker een aanrader voor wie naar Frankrijk op vakantie gaat, of het nu Rouen, Narbonne of de Luberon is!

For me, this book was amazing! First, I was entranced by the story, told in a dual timeline, which was based on a real manuscript dating from 11th century France that refers to a well-born Christian woman who married a Jewish man during the time of the First Crusade. Second, I was mesmerized by the writing, which was delicate, evocative and poetic. Exactly my kind of book.

In "De bekeerlinge" reist Stefan Hertmans een tot het Jodendom bekeerde jonge vrouw uit de elfde eeuw die op de vlucht was, achterna. Hertmans kwam tot het vertellen van dit verhaal nadat hij ontdekt dat het Provençaals dorpje waar hij woont en schrijft opduikt in een elfde-eeuws document.<br />Hij wisselt het verhaal af tussen de vlucht en zoektocht van de bekeerlinge en zijn eigen reis en onderzoek. Door dit laatste te verweven vertelt hij ook een persoonlijk verhaal.<br />Door zich in te leven in de situatie van de vluchtelinge bedacht hij haar geschiedenis op zeer aannemelijke manier. Daarbij schetst hij ook een aantal historische feiten van 1000 jaar geleden zoals het ontstaan van de kruistochten, de positie van de Joden, het dagelijkse leven.<br />Het verhaal heeft veel raakpunten met de huidige vluchtelingencrisis. <br /><br />Dit is een zeer goed boek dat ieder liefhebber van historische romans niet mag vergeten te lezen. <br />